Nie będzie to recenzja, nie ma być to w zamyśle także opinia, choć z pewnością kilka subiektywności się tu i ówdzie pojawi. Cel, który przyświeca mi w tym wpisie ma opierać się głównie o techniczne elementy przygotowania obu wydawnictw: S&M (1999) oraz S&M2 (2020).






Druga fala związana z promowaniem S&M2 w Polsce już za nami. Od oficjalnej premiery najnowszego koncertowego wydawnictwa Metalliki minął ponad tydzień. Kto nie mógł wytrzymać, nabył album 28 sierpnia w Empiku, a kto wykazał się wyjątkowo silną wolą, zaopatrzył się w najnowszą propozycję od Metalliki w sklepach 4 września, kompletując całość znacznie taniej. Teraz czekamy na wyniki OLiS z tygodnia 28 sierpnia – 3 września 2020 roku i zobaczymy, na którym miejscu wyląduje Metallica w premierowym tygodniu sprzedaży.

Od momentu premiery album (w wersji audio, jak i wideo) przesłuchałem szacunkowo jakieś 30-40 razy. Grała sobie w zapętleniu 3-4 razy dziennie, z każdym kolejnym przesłuchaniem dając w sobie odkrywać coraz większą ilość zapadających w pamięć szczegółów. Większą część tej liczby zajmuje ścieżka stereo z płyt kompaktowych, która wyciekła prawie dwa tygodnie przed premierą. Ale i z wersją wideo parokrotnie się także zapoznałem. Wnioski? Dwadzieścia lat różnicy pokazało wydawniczą przepaść, niemal kanion, jaki dzieli S&M ‘99 od S&M2. Owe dwie dekady jasno zaprezentowały, że sposób, elegancja oraz mnogość w wydaniu drugiej części, sytuuje S&M2 jakieś dwadzieścia okrążeni przed pierwszą przygodą Metalliki z orkiestrą symfoniczną.

Na dzień dobry parę informacji dla lubujących się w ciekawostkach i innych technikaliach. Po pierwsze w obu przygodach Metalliki z Orkiestrą z San Francisco liczba symfoników to dokładnie 80 osób. W 1999 roku było to 79 muzyków i dyrygent – Michael Kamen, natomiast w 2019 roku widzieliśmy 78 symfoników plus dwóch dyrygentów, którzy podzielili się obowiązkami w niezbyt równych proporcjach: Edwin Outwater pojawił się na podeście w piętnastu utworach, a Michael Tilson Thomas w pierwszych trzech drugiej części. Dodatkowo panowie polecieli na spółę w Enter Sandman. Scott Pingel i Lars Ulrich zinterpretowali solówkę Cliffa bez pomocy dyrygenta. Po drugie niebywale ciekawe jest to, że San Francisco Symphony A.D. 2019 miała w swoich szeregach aż 23 osoby, które wzięły udział w S&M dwadzieścia lat wcześniej. Jest to blisko 29 procent stanu orkiestry obecnego składu! Pingel nie miał okazji grać w Berkeley Community Theater, ale nie dlatego, że się nie załapał, tylko, że karierę w orkiestrze San Franciso rozpoczął w roku 2004. Jednak nie tylko charakterystyczny, wytatuowany harfista Douglas Rioth miał przyjemność celebrować i ubiegłoroczne święto w Chase Center, i występ sprzed dwóch dekad. Dołączyli do niego:

- na skrzypcach: Jeremy Constant, Melissa Kleinbart, Yukiko Kurakata, Victor Romasevich;
- na altówce: Yun Jie Liu, David Gaudry;
- na wiolonczeli: Jill Rachuy Brindel, Stephen Tramontozzi (który w 1999 grał na kontrabasie);
- na kontrabasie: Chris Gilbert;
- na flecie: Linda Lukas, Catherine Payne;
- na oboju: Pamela Smith - już wiem, jaki instrument pomagał Robertowi w intro do For Whom the Bell Tools (nie, nie był to klarnet);
- na fagocie: Stephen Paulson, Rob Weir, Steven Braunstein (identyczna sekcja grała na S&M ’99);
- perkusjonalia: Tom Hemphill;
- na rogu: Robert Ward, Jonathan Ring, Bruce Roberts;
- na puzonie: John Engelkes, Jeffrey Budin;
- na fortepianie: Marc Shapiro.





Dygresja na temat oboju, którą podzielił się dawno temu Arkadiusz Krupa: Obój jest np. w porównaniu z piłką nożną – takim snajperem. Jest zawsze na wierzchu, zawsze jest z przodu i ma najciekawsze zadania, czyli można powiedzieć – grając solówki, czy grając koncerty – strzela bramki, grając najciekawsze fragmenty utworów.


- Booklet 1999: 32 strony / Booklet 2020: 36 stron,
- Mastering 1999: nieżyjący już George Marino (przyłożył rękę do sukcesu Czarnego Albumu) / Mastering 2020: Bob Ludwig (czego on dla Metalliki nie masterował),
- Oprawa graficzna 1999: Andie Airfix (zaprojektował wizualnie wszystkie krążki Metalliki w latach 1993-1999) / Oprawa graficzna 2020: David Turner (projektuje dla Metalliki wszystkie regularne albumy od 2008 roku),
- Zdjęcia w obu przypadkach to robota Antona Corbijna.

Jeśli brać pod uwagę edycję wideo całego przedsięwzięcia, to S&M nie ma podjazdu do tegorocznego albumu. I nie chodzi wyłącznie o format obrazu i brak ostrości, a przede wszystkim o warunki kręcenia. 20 lat temu upchnięto wszystkich po jednej stronie, a całość filmowano w niewiarygodnie ciemnych warunkach (nawet nie do końca poradzono sobie z obróbką zdjęć do książeczki. Niemal na każdej fotografii mamy do czynienia z jakimiś białymi kropkami na fakturze papieru. Ale czy jest to wina wyłącznie papieru? Trudno jednoznacznie określić, bo jest tam też kilka fotek bez tego dziwnego efektu). Ponadto w jedynce występują dłużyzny, z których zrezygnowano na CD (chociaż i tak drugi dysk i Nothing zaczyna się dla mnie przydługo). A przerwa między Enter Sandman a Battery jest na DVD absurdalnie długa. Właśnie te mankamenty sprawiły, że pierwszej części przez lata wolę słuchać, niż oglądać, a z S&M2 jest odwrotnie – tutaj głównym elementem nęcącym jest obraz w połączeniu z dźwiękiem. Warto też bliżej przysłuchać się miksowi S&M2. Na krążkach CD mamy do czynienia ze stereo. Takie klasyczne, w porządku nagranie. Natomiast dla mnie świetną robotę zrobiono w mix 5.1 przeznaczonym do obrazu. Tutaj wokal Hetfielda jest delikatnie w głębi, niezbyt głośno, troszkę schowany, dzięki czemu dosadniej, głośniej i w większej separacji słychać i orkiestrę i mocarne instrumentarium Metalliki.





Po notkach zostawionych w obu książeczkach doskonale można się zorientować, kto wykonał lwią część roboty w poszczególnych okresach: w S&M ’99 na dwóch pierwszych stronach bookletu skrobnął kilka zdań tylko Michael Kamen. Reszta to zestaw zdjęć i informacje o utworach. W najnowszym wydawnictwie możemy przeczytać kilka refleksji i od Michaela Tilsona Thomasa, i od Edwina Outwatera oraz również od samego Larsa. Po wielokrotnym osłuchaniu się z S&M2 (a także dwudziestoletnim słuchaniu S&M) muszę napisać, że w nowej odsłonie zdecydowanie mniej rzuca się w uszy studyjna obróbka dźwięku (ze szczególnym uwzględnieniem wokalu).

W 1999 roku autotune aż do przegrzania został użyty choćby w Of Wolf And Man, Hero of the Day, czy na maksa w Enter Sandman i Nothing Else Matters. O pierwotnym wykonaniu No Leaf Clover nie ma nawet co pisać, bo żadna z wersji (ani ta z 21, ani z 22 kwietnia) nie znalazła się w całości na S&M. Hetfield musiał wejść do studia i poprawić to, co fałszował na żywo. A fałszował na tyle mocno, że autotune nie był w stanie w miarę niezauważalnie tego skorygować. Mamy co prawda w końcówce zmiksowanego utworu wspaniały falset w głosie Jamesa, tyle, że został on osiągnięty w studiu i wygładzony za pomocą autotune. Ale do dyskrecji też wówczas nie przykładano nie wiadomo jakiej wagi, czego przykładem NEM. Metallica nie kryła się z tym, że robota w studiu była rzeczą konieczną – James: Trzeba było poprawić trochę rzeczy tu i tam, niektóre partie smyczków były zupełnie nie w tonacji z prostej przyczyny, że było tak głośno, że ludzie się nawzajem nie słyszeli. Nie mieliśmy [dla orkiestry] wzmacniaczy na scenie, no ale z reguły w symfonii nie chodzi o to, aby mieć potężne pierdolnięcie z głośników a’la Big Mick! Lars: No bo patrzcie… Kirk dograł jeszcze raz kilka swoich fragmentów, które miały fałsze, James jeszcze raz zaśpiewał linijkę w jednym z nowych numerów…

W S&M2 oczywiście również dokonano pewnych sztuczek miksując materiał, również posiłkowano się autotune, ale wszystko robiono na żywym organizmie i bez szarżowania. Wykorzystano możliwości (szczególnie z wokalem Jamesa) jakie daje obróbka dźwięku, ale w ogóle nie słychać tam przedobrzonych zabiegów z autotune. Owszem, nadano wokalowi pewnej przestrzeni, głębi. Nie chcę napisać, że pogłosu, bo to nie jest pogłos. To coś podobnego, do tego, jak zmiksowano wokal Hetfielda z audycji u Howarda Sterna – w radio brzmiało to… niech będzie – „płasko”, a wersja udostępniona na Youtube, ma właśnie tę przestrzeń, tę głębię.

Było to już wielokrotnie podkreślane, jednak również warto ten fakt przypomnieć raz jeszcze: S&M2 jest prezentacją utworów z wszystkich autorskich albumów zespołu. W moim przypadku było tak, że o ile na Garage Inc. wpadłem bardzo wcześnie (dzięki Whiskey w radio), to Kill’Em All poznałem na szarym końcu wertowania ówczesnej dyskografii, a to oczywiście ze względu na brak w S&M jakiegokolwiek przedstawiciela debiutanckiego krążka. Teraz młody adept, który połknął bakcyla wraz z najnowszą wersją Metalliki i orkiestry, sięgając po S&M2 z łatwością odnajdzie pełną studyjną dyskografię i będzie mógł bez większych przeszkód poznawać nową muzykę swojego życia. I naprawdę osobiście mam nadzieję, że dzięki temu wydawnictwu pojawi się nowe pokolenie fanów Metalliki, którzy nie mieli możliwości poznawać tej twórczości na bieżąco dzięki rodzicom.

W zestawie S&M ’99 wyjątkiem potwierdzającym regułę jest dla mnie (mimo autotunowej hucpy) Nothing Else Matters. Niższy sposób śpiewania refrenu zawsze robił na mnie kolosalnie większe wrażenie, niż to, co aktualnie uskutecznia James. Świetnie mi się słucha tej ballady z akustycznych koncertów 2007 roku i wersji live, które Metallica miała w setlistach w roku 2008, choć w obu przypadkach końcówka utworu jechana była już na wyższych rejestrach. Druga jaskółka S&M (która wiosny nie czyni) to Master of Puppets. Ubiegłoroczna wersja nie jest dla mnie ani lepsza, ani gorsza, jednakowoż do Mastera ’99 pałam przeogromnym sentymentem, ponieważ dzięki czterdziestu paru sekundom kończącym utwór pod batutą Kamena, zapragnąłem mieć S&M w oryginale. Owa kompozycja na dobre zaczęła moją przygodę z Metallicą i dzięki niej krok po kroku zagłębiałem się coraz bardziej w ówczesną dyskografię zespołu. 21 lat później siedzę i piszę niusa dla geeków, którzy podobnie jak ja utonęli w tej twórczości. A dlaczego tak łatwo pozytywnie zatracić się w tych numerach? Wspomniał o coś o tym Edwin Outwater we własnej notce do bookletu S&M2: Dla mnie Metallica ma coś, czego nie jest się w stanie kupić – znakomity zmysł kompozytorski. Wracając do MOP – uwielbiam oba wykonania, jednak pierwszą wersję cenię wyżej, ponieważ utwór ten stał się Genesis mojego muzycznego świata.

Ciekawostka nr ileśtam: 20 lat temu w secie prym wiodły utwory z (najnowszej wówczas) sesji Load & Re-Load (aż sześć kompozycji). W przypadku S&M2 najwięcej utworów przypada na albumy Metallica (CD2) oraz najnowszy - Hardwired… To Self-Destruct (CD1) - po trzy numery.

Słów kilka o rozmieszczeniu materiału wideo w obu wydaniach:

Mamy tutaj dwa przeciwstawne sposoby prezentacji materiału wideo: w S&M wykorzystano dwa krążki DVD i koncert podzielono zgodnie z antraktem. Bardzo dobre podejście wg. mnie. Przerwa to przerwa – idź na fajkę, skocz po piwo, zrób kawę i puść drugi dysk. Dzięki dwóm krążkom znalazło się jeszcze sporo miejsca, by podokładać różne fajowe ciekawostki. Mamy w paru numerach kamery podążające tylko za wybranym członkiem zespołu, mamy osobną ścieżkę z tym, co gra Metallica i absolutną petardę S&M ’99 – osobne ścieżki orkiestry. W nowej odsłonie nie ma do wyboru odseparowanego audio. Wielki minus? Dla mnie oczywiście tak. Tylko czekałem, żeby w dniu premiery powyciągać audio z DVD… no i nie wyciągnąłem i pewnie już nie wyciągnę. Chociaż kto wie, co tam w głowie Larsa siedzi… Może wrzuci te ścieżki na YouTube, albo mp3 do pobrania dla 5th Members, co już parę razy miało miejsce. Zobaczymy.

W 2000 roku dostaliśmy jeszcze 40-minutowy film dokumentujący przygotowania, który rok wcześniej rozszarpano na trzy części i dodano do singli (Ach, te stare sposoby promowania albumu za pomocą regularnych płytek CD). A S&M2? Wideo zawężono do jednego dysku… i wiele więcej się już nie zmieściło. Ale to też jest bardzo fajny sposób – nie ma dłużyzn (jak przy jedynce), wszystko przedstawione dynamicznie, z reżyserską dokładnością. Druga część zaczyna się błyskawicznie. Lars wchodzi, 10 razy wszystkich wita, dostrzega naszą flagę i oddaje głos Tilsonowi Thomasowi – sprawnie, bez zbędnych udziwnień i jazda z meritum koncertu. Stylówka dyrektora artystycznego orkiestry nadal jest bardzo charakterystyczna. Niebieskimi oprawkami okularów wyróżnia się on co najmniej podobnie do naszego Lesława Możdżera z czarno-białymi okularami na nosie.

Umieszczenie koncertu w całości na jednym dysku to oczywiście o wiele mniej miejsca na dodatki. W S&M2 nie ma 40-minutowego filmu dokumentującego przygotowania. Jest to, co pierwotnie pokazano rok temu w kinach: Introdukcję z ujęciami z miasta, niespełna siedem minut wprowadzenia od Metalliki i dyrygentów oraz nakrętkę o fundacji All Within My Hands. Jednego nie rozumiem: dlaczego do owych miniatur dokumentalnych nie dodano napisów wszystkich krajów europejskich, w których pierwotnie wyświetlano film? Dlaczego nie dodano napisów przy wprowadzeniu do drugiej części koncertu? W kinie były, więc czemu nie ma ich na płycie? Cholera wie. Nowa edycja wideo niesamowicie przysłużyła się całości odbioru. O ile te pojedyncze kamery w S&M są jedynie ciekawostką: Dobra, fajnie, pooglądałem minutę i wracam do normalnego montażu, to pokazanie kilku utworów z kilku ujęć jednocześnie jest zabiegiem pożądanym (szczególnie w Memory, kiedy to w październiku ubiegłego roku po prezentacji zmontowanego fragmentu można było usłyszeć głosy, że „montaż jest chaotyczny, bo nie pokazuje Hammetta w istotnym momencie”), bo możemy zaobserwować właśnie choćby zgubionego wcześniej Kirka. Zabieg ten wykorzystano w czterech utworach (For Whom the Bell Tolls, The Memory Remains, The Iron Foundry, The Unforgiven III).

No i w wersji kinowej ulizanego Jamesa (z pierwszego wieczoru bez fanklubowiczów) było zdecydowanie więcej, niż teraz. Wydaje mi się (a obejrzałem DVD sporo razy), że przylizanego Jamesa (przynajmniej na zbliżeniach) nie ma wcale! Bo w kinie naprawdę było to widoczne, a teraz fryzura na głowie Hetfielda jest stała. Obraz na DVD i Blu-ray zdominowały więc nakrętki niedzielne (też bardziej preferuję drugi występ). Ile dźwięku z 6 września wmiksowano w obraz z 8 września? To wie tylko Greg Fidelman.

Moje momenty S&M2:

Najważniejszą dla mnie sprawą jest fakt, że dość mocno popracowano nad zmianą dynamiki koncertu. O ile na CD1 dostajemy klasyczny set Metalliki, taki, do jakiego zespół niejednokrotnie przyzwyczajał, to druga płyta jest fantastycznym momentem przełamania schematów, który to moment trwa naprawdę długo: wracamy jakby do początku i dostajemy tak samo jak przy Ecstasy of Gold, próbkę możliwości orkiestry. Następnie zaskoczenie nr 2 – kolejny instrumental, w którym Metallica niejako rozgrzewa się po ostygnięciu w czasie antraktu. Dalej petarda w postaci Hetfielda na głos i orkiestrę, prezentacja fenomenalnych umiejętności aranżerskich w akustycznym AWMH a na koniec trzęsienie ziemi w wykonaniu duetu Pingel-Ulrich. Czujecie to??? Ponad pół godziny tak bardzo niestandardowych, zaskakujących i po prostu pięknych kombinacji… To jest coś, czego Metallica nie stosuje na swoich koncertach. Unikalna, wspaniała rzecz i chwała im, że wydali to w formie albumu dostępnego na całym świecie (z Helping Hands tak mocno dali ciała, że aż żal).


The Ecstasy Of Gold – uwielbiam trąbkę w tym utworze. Zarówno Andrew McCandless w 1999, jak i Aaaron Schuman w 2019 brzmią wspaniale.

The Call Of Ktulu – pierwszy przykład tego, że Greg Fidelman miał aż za dużo czasu na zabawy z miksowaniem. Bas Roberta w momencie wejścia w utwór jest naprawdę słabo słyszalny, a to przecież niemal główny instrument początku tego utworu (posłuchajcie Ktulu z S&M ’99). W dalszych minutach gitarę Roba oczywiście słychać, jednak wydaje mi się, że brzmi to zbyt „sucho”. Brakuje tu tłuszczu. A co mam na myśli pisząc o tym, że bas jest tłusty? A chociażby całe nagranie The Day That Never Comes, lub zwrotki w All Within My Hands - to jest dla mnie “tłusty” bas. Przez cały koncert dzieje się coś takiego, że między orkiestrą a Metallicą nie ma równowagi, brakuje jakiegoś balansu… Raz to orkiestra jest głośno, raz Metallica mocno przykrywa symfonię (poczekam do dwustu, trzystu przesłuchań, może da się odkryć w tym sposobie jakiś celowy zamysł), dlatego świetnie mi się słucha całości w rozmieszczeniu sześciokanałowym – tam przynajmniej wokal jest zauważalnie schowany za muzykę, więc dla kogoś, kto chce się bardziej skupić na części instrumentalnej, jest to wymarzone rozwiązanie, biorąc pod uwagę fakt, że osobnego nagrania orkiestry nie ma.

For Whom the Bell Tolls – bardzo polubiłem to intro jechane na dwa baty przez bas i obój. Wykorzystanie przez Jamesa Lee Wyatta blachy i wielkiego młota do imitacji bijącego dzwonu jest świetnym rozwiązaniem, którego zabrakło w 1999 roku. Szoł jednak ukradli Jacob Nissly i Tom Hemphill na wibrafonach! Żłówik od Hetfielda zasłużony :)

The Day That Never Comes – pierwsza z dwóch aranżacyjnych petard. Kocham tę wersję!

The Memory Remains – i co, narzekacze?! Jest i pan Hammett tam, gdzie ma być.

Confusion – oto druga aranżacyjna petarda. Kocham tę wersję! Mamy przykład, jak można wzbogacić orkiestrowo numer Metalliki bez zapychaczy w stylu Fuel, Sad But True, czy Battery, które dostaliśmy w pierwszej części.

Moth Into Flame – największą robotę zrobiła tu armia skrzypiec oraz instrument imitujący „lot trzmeila”. Jeśli ktoś nadal nie słyszy orkiestry, która w miksie stereo brzmi wg mnie bardzo fajnie, to niech sobie to puści w 5.1. Dzięki przyciszonemu wokalowi wychodzi na wierzch całe spektrum piłowania orkiestry. No i jest też Lars „pozujący” do zdjęć w trakcie gry :)

The Outlaw Torn – genialne i wspaniałe przypomnienie, po co nagrywano pierwszą przygodę z towarzyszeniem orkiestry w 1999 roku. Jest miodnie. Tytułowe słowa refrenu to poezja dźwięków. No i w tym wszystkim słyszymy najbardziej udane chórki Roberta w całym koncercie (szkoda, że go wtedy nie widać).

No Leaf Clover – wspaniała interpretacja utworu przygotowanego jako nowość przed dwudziestu laty. Jest fajnie, ponieważ słychać, że James śpiewa na koncercie. Nie ma w tym wykonaniu rzeźnickich partii z autotune, które dość mocno zepsuły mi odbiór w S&M (o czym wyżej wspominałem). Jest za to ciekawa subtelna różnica w aranżacji wokalu: w oryginale przy tunnel James kończy dźwiękiem „na dole”. Teraz tylko pierwszy raz zaśpiewany jest po staremu. Reszta to "tunnel" kończony górnym dźwiękiem. Wyszło zacnie.

Halo on Fire – zdecydowanie najwięcej ujęć Jamesa przeplatanych sobotą i niedzielą. Audio (przynajmniej na początku) wzięte z drugiego wieczoru. Więcej nie rozszyfrowałem. A samo wykonanie? Słyszałem lepsze.

Scythian Suite – niespodzianka nr 1 - instrumentalne wprowadzenie do drugiej części koncertu to widoczne przełamanie dynamiki widowiska. Edward Stephen na kotłach nabił marszowy rytm i bardzo fajnie wszystko popłynęło. Wybór utworu bardzo dobry – niezbyt długi, energiczny, więc i miejsca na przynudzanie nie było. No i na podeście pojawił się wreszcie Tilson Thomas.

The Iron Foundry – jedno z największych zaskoczeń. Do tej pory czy to Michael Kamen, czy teraz Bruce Coulghlin mieli za zadanie powplatać orkiestrę w grad masywnych, ciężkich i głośnych riffów. Tutaj trzeba było zrobić coś zupełnie odwrotnego: w muzykę poważną należało wtopić ostre riffy… Prawie jak w fabryce odlewającej stal. Muzyczny futuryzm pełną gębą. Ekspresja Tilsona Thomasa też robi tu robotę, i ponownie w akcji piekielnie charakterystyczny Edward Stephen w otoczeniu swoich kotłów. Dostaliśmy coś a’la Marsz imperialny idealnie pasujący do Metalliki. Słyszysz w Gwiezdnych Wojnach tę melodię i już wiesz, że będziesz miał do czynienia z czarnym charakterem. Iron Foundry słucham od września 2019 i doskonale wiem, że oto wkracza Metallica. Świetnie mi się tego słucha w połączeniu z obrazem. Lars tańczący w stylu Sandu Ciorby powoduje banana na mordzie.

The Unforgiven III – jaki Hetfield jest spięty na samym początku! Nie mam pytań! Na dzień dobry jednak miałem: Gdzie jest autotune, gdy jest potrzebny? Przybrudzony, niedokładny śpiew Jamesa delikatnie mnie na początku drażnił. Po czterdziestym, pięćdziesiątym przesłuchaniu tego kawałka już wiem, że tak miało być. Hetfield odsłonił się przed światem do granic możliwości. A mając w pamięci to, co zrobił po zakończeniu tych koncertów idąc na terapię, każe mi mieć do Niego jeszcze większy szacunek. Tekst tego utworu mówi wszystko. Ja widzę w tym wykonaniu Jamesa Hetfielda, który słowami piosenki mówi nam: Wybaczcie mi to, co za chwilę zrobię. Solowe, niemal jazzowe partie trąbki i puzonu w tym utworze to aranżacyjny kompozytorski geniusz! Zaczyna Aaaron Schuman, później wkracza Nick Platoff, aż w końcu cała sekcja rozjebuje system!

All Within My Hands – orkiestrowy początek bardzo kojarzy mi się z muzyką napisaną przez Danny’ego Elfmana do filmu Sweeney Todd: Demoniczny golibroda z Fleet Street. Jakie są filmy Tima Burotna, wszyscy wiemy: wprost przesiąknięte mrokiem. I taka jest owa aranżacja AWMH – mroczna. Mroczna jak muzyka Elfmana w musicalu Burtona. Aranż gitary Hammetta rozwala mi łeb za każdym razem, gdy słucham tego wykonania. Do chórków zaproszony został Avi Vinocur – wokalista i gitarzysta solowy, założyciel i członek zespołu Good Night, Texas, ale w świecie Metalliki przede wszystkim pracownik zatrudniony w HQ.

(Anesthesia) Pulling Teeth – najbardziej zaskakujący moment koncertu. Fenomenalny pomysł. Więcej na ten temat nie piszę, bo rzeczy genialne się kontempluje. Scott Pingel & Lars Ulrich we wspaniałej interpretacji kompozycji nieodżałowanego Ciliffa Burtona. Zostaje złożyć ręce do modlitwy i słuchać. Bardzo uważnie słuchać.

Wherever I May Roam – wracamy do klasycznego setu Metalliki, a wprowadza nas w niego delikatnymi dźwiękami szefowa sekcji skrzypcowej – Nadya Tichman. Niby prosta melodyjka, a jak bardzo urocza, stojąca w kontrapunkcie do mrocznego brzmienia sitaru, który za chwilę usłyszymy. Ciekawosta: Jeremy Constant, który był szefem ekipy skrzypków w 1999 roku jest mężem Nadii i również gra na skrzypcach przy okazji S&M2.

One – w intro dokazują wszyscy obsługujący perkusjonalia. Uwielbiam patrzeć na początkową zabawę Larsa z Jacobem Nissly – miły dodatek do aranżu z 1999 roku.

Master of Puppets – w nowej wersji fajne jest to, że James śpiewa całe zwrotki. Jak już wspominałem, Master z S&M ’99 to dla mnie muzyczne Genesis (i wcale nie to od Phila Collinsa).

Nothing Else Matters – też już wspomniałem, że o wiele bardziej preferuję wersję sprzed dwudziestu lat. W nowej wersji sztuczki z podciągnięciem śpiewu komputerowo najlepiej sprawdziły się w wysoko śpiewanym refrenie. Wg. mnie ten utwór to najbardziej słyszalna ingerencja w głos Jamesa na S&M2.

Enter Sandman – fajny myk z podziałem dyrygowania: najpierw Michael Tilson Thomas, a w gąszczu kontrabasów podmianka na Edwina Outwatera.





Niezmiernie dwa ulubione moje fragmenty występu to The Day That Never Comes i Confusion. Montażysta Joe Hutshing spisał się na medal. S&M2 zdecydowanie bardziej wolę oglądać, niż tylko słuchać, co jest przeciwieństwem mojego podejścia do pierwszej części: materiału z 1999 roku o wiele, wiele bardziej lubię słuchać, niż oglądać. Lars, a’propos sierpniowego wydania albumu, w booklecie napisał: Pół roku przygotowań, planowania i przewidywania to już odległe wspomnienia. Kamery pochowane, monitory wyłączone i wreszcie to, kurwa idzie w świat! Zaproponowano nowe utwory, zaproponowano nowe aranżacje, czy wreszcie zwrócono więcej uwagi w stronę poszczególnych muzyków orkiestry. Dodaliśmy nawet trochę kawałków ze świata muzyki klasycznej, które zdawało się, że Metallica mogłaby upiększyć. To wszystko wydawało nam się satysfakcjonującymi nowymi możliwościami.

Po dwóch dekadach pierwsza przygoda z Orkiestrą Symfoniczną San Francisco wydawniczo prezentuje się jak ubogi krewny. S&M aktualnie pełni formę wyłącznie dokumentalną, przypominając zamierzchłą przeszłość zespołu. S&M2 to natomiast nowa siła, nowa moc, większy rozmach, i powiew nowoczesności - od teraz w domowym zaciszu. Umarł król. Niech żyje król!

Marios
Overkill.pl